Ede
is naast Food Valley ook Deaf Valley. Sinds de komst van
verzorgingshuis De Gelderhorst is er een ware hausse aan voorzieningen
voor doven. Ook het ziekenhuis gaat er nu meer aan doen. "We zijn blij
met deze eerste stap." Wie had dat kunnen denken in 1972? In dat
jaar komt aan de Pollenstein in Ede een bejaardencentrum met
vakantieruimte voor doven, het eerste van Europa. Die toevallige komst - Ede stelt wat grond ter beschikking - heeft een sneeuwbaleffect. Voor de geestelijke zorg komt er de
Riethorst, er komt een gebarencafe waar doven eens in de zoveel weken in een gewone kroeg zitten, tussen de rest van het uitgaand publiek, en het gebarenrestaurant in De Gelderhorst zit geregeld vol met eters uit de Randstad.
Door de samenwerking in Deaf Valley lijkt Ede een aanzuigende werking te krijgen, zegt Esther van Manen, teamleider van de dovenafdeling van GGZ-instelling De Riethorst. "We zien dat onze patienten uit de deeltijdbehandeling en inloop zich in de regio vestigen."
De dovenafdeling bestaat in zijn huidige vorm acht jaar. In het hele land zijn er maar vijf van deze teams. Een aantal hulpverleners is doof of slechthorend, waardoor er een mix is van professionele - en ervaringsdeskundigheid. Van Manen: "Doven vinden herkenning. Ze delen eenzelfde soort verleden; ze hebben vaak moeten knokken voor communicatie."
Doven hebben vaak te maken met een informatie-achterstand. Van Manen: "Ze weten vaak niet hoe dingen werken en raken in een isolement. Gebarentaal is een vrij letterlijke taal waardoor abstracte begrippen soms moeilijk zijn. Bij een bijeenkomst zei iemand na de inleiding: 'Nou, de kop is eraf!' Een aantal mensen schrok daarvan."
In de horende wereld is communicatie een probleem. "Tegen slechthorenden gaan mensen hard praten, maar dat helpt niet", zegt Van Manen.
"Een man kwam na een aanrijding op de eerste hulp", verhaalt directeur Jan Tempelaar van De Gelderhorst. "Pas na vijf dagen was er een uitslag, doordat artsen hem niet begrepen." Een bewoner werd na brandstichting zelfs onschuldig een tijd vastgehouden, omdat hij niet werd begrepen.
Zowel De Riethorst als De Gelderhorst is
daarom blij met de samenwerking met ziekenhuis Gelderse Vallei en de
aanpassingen daar. Dat heeft nu een speciale afdeling voor doven, met
personeel dat gebarentaal beheerst en aangepaste telefoons.Van Manen:
"Tot nu toe moesten onze patienten altijd met een tolk naar het
ziekenhuis en alles steeds opnieuw aan iedereen uitleggen." Tempelaar:
"We zijn blij met deze eerste stap. Maar in zijn algemeenheid gaat de
integratie van doven traag. Zijn er tv's in het ziekenhuis, zit er geen
ondertiteling bij."
Maar er is hoop. Medewerkers van het
naastgelegen winkelcentrum Stadspoort kunnen bewoners van De
Gelderhorst aanspreken in gebarentaal. "Dat voelt prettig", legt
Tempelaar uit. "Het gaat er niet om dat er weer een nieuwe voorziening
voor doven komt, doven moeten zich welkom voelen in de horende wereld."
Bron: AnnieS
